زمانی که تلگرام فیلتر شد، ۴۰ میلیون کاربر ایرانی برای استفاده از این پیام رسان چندین فیلترشکن روی گوشی خود نصب کردند و خرید و فروش فیلترشکن در ایران تبدیل به یک تجارت سودآور شد. تجارت 600 میلیارد تومان در سال. الان وزیر ارتباطات می گوید فیلترشکن ها را بریده ایم. آیا کار میکند؟
به گزارش تجارت نیوز، این رقمی بود که چندی پیش سپیده حبیبی از اعضای انجمن کسب و کارهای اینترنتی به ایرنا اعلام کرد و گفت: گردش مالی فروش VPN در ایران ماهیانه 50 میلیارد تومان و سالانه 600 میلیارد تومان است.
البته کسب و کار سودآور فروش VPN در ایران به سال های اخیر محدود نمی شود. ایسنا در سال 92 با انتشار گزارشی اعلام کرد که درآمد حاصل از فروش فیلترشکن در ایران حدود 100 میلیارد تومان بوده است.
اما به نظر می رسد اگرچه فیلترینگ در ایران سابقه طولانی دارد، اما با توسعه پیام رسان ها افراد بیشتری برای خرید و استفاده از فیلترشکن مراجعه می کنند و کسب و کار آن رونق بیشتری پیدا کرده است.
چه کسی از فیلترینگ سود می برد؟
این در حالی است که اکنون مجلس مجددا طرح محدودیت اینترنت را در دستور کار قرار داده است. طرحی که هم استفاده از اینترنت و سایر پیام رسان ها و هم خرید و فروش ضد فیلتر را محدود کند، بر اساس آن تخلف محسوب می شود و مجازات حبس و جریمه نقدی دارد.
اما سوالی که وجود دارد این است که آیا مافیای بزرگ خرید و فروش فیلترشکن در ایران آمادگی چنین طرحی را دارد و حاضر است چنین بازار و تجارتی را از دست بدهد؟
در شهریورماه ۱۳۹۷، محمدجواد آذریجهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در جلسه علنی مجلس درباره وجود مافیای ضد فیلتر و کسب و کار صدها میلیاردی فروش ضد فیلتر صحبت کرد.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در آبان ماه همان سال از اجرای طرح دسترسی به اینترنت بدون فیلتر با استفاده از «وی پی ان قانونی» برای اقشار مختلف جامعه خبر داد. در همین راستا اعلام شد که «کارگروه شناسایی مصادیق محتوای مجرمانه» مسئولیت اجرای این طرح را برعهده دارد، ضمن اینکه این نهاد خود وظیفه نظارت بر اینترنت در ایران را بر عهده دارد.
این در حالی است که ایران اخیراً به دنبال ایجاد محدودیت های بیشتری در اینترنت و پیام رسان ها بوده و شاید در این صورت دسترسی به بسیاری از سایت ها و شبکه های اجتماعی مستلزم استفاده از فیلترشکن باشد.
VPN
دور زدن فیلتر تنها یک مورد استفاده از VPN است.
بازار VPN 75 میلیارد دلاری
داده های وب سایت Statista نشان می دهد که بازار VPN در جهان در سال های اخیر به طور مداوم در حال گسترش بوده است. در حالی که ارزش بازار خرید و فروش VPN در جهان در سال 2019 حدود 25.4 میلیارد دلار بود، تا سال 2027 ارزش این بازار به حدود 75.6 میلیارد دلار خواهد رسید. (سایر منابع ارزش این بازار را 92 میلیارد دلار در سال 2027 تخمین زده اند.)
در مقام مقایسه، پیشبینی میشود در صورت لغو تحریمهای اقتصادی و باقی ماندن قیمت هر بشکه نفت در ۷۰ دلار، درآمد نفتی ایران در سال ۱۴۰۱ حدود ۶۰ میلیارد دلار باشد. در همان زمان، "نرخ رشد مرکب" بازار VPN پیش بینی می شود تا سال 2027 بیش از 17٪ در سال باشد.
این در حالی است که روز به روز بر تعداد ارائه دهندگان VPN افزوده می شود و این باعث افزایش رقابت برای سرعت و امنیت VPN در بازار می شود.
ستون های VPN در جهان
اما کدام کشورها قطب تولید و استفاده از VPN هستند؟ آمارها نشان می دهد که کشورهای واقع در آسیا و آمریکای لاتین بیشتر از سایر کاربران اینترنت در جهان از VPN استفاده می کنند.
برخلاف انتظار، ایران جزو 10 کشور برتر استفاده کننده VPN نیست. در واقع شهروندان کشورهایی که سطح آزادی دسترسی به محتوای اینترنت در آنها بالاتر است بسیار بیشتر از ایرانیان از VPN استفاده می کنند.
شهروندان اندونزیایی در صدر استفاده از VPN هستند و حدود 61 درصد از شهروندان این کشور از VPN برای اتصال به اینترنت استفاده می کنند.
هند و عربستان سعودی در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. شهروندان مالزی، امارات متحده عربی، فیلیپین، ترکیه، آفریقای جنوبی، تایلند و ویتنام نیز در استفاده از VPN رتبه های 4 تا 10 را کسب کردند.
آمارهای وب سایت Global Web Index نشان می دهد که حدود 35٪ از کاربران اینترنت در سراسر جهان مشتریان دائمی نوعی VPN هستند. جالب اینجاست که وضعیت اپیدمی کرونا باعث افزایش استفاده از VPN ها شده است.
اما نکته مهم تفاوت استفاده از فیلترشکن در ایران با سایر کشورهاست. به نظر می رسد در ایران بخش مهمی از کاربران برای استفاده از پیام هایی مانند تلگرام و شبکه های اجتماعی از فیلترشکن استفاده می کنند.